Detail of bereik? Twee nieuwe boeken bieden een heel verschillende benadering van de fascinerende en gewelddadige wereld van de aardbevingswetenschap
Naschok en ontzag : een grote aardbeving kan gemengde gevoelens opwekken
Paul Slade/Paris Match via Getty Images
IN HET hart van de seismologie ligt een ongemakkelijke waarheid: elke grote, verwoestende aardbeving leert ons iets nieuws over hoe de aarde werkt. Een bezoek aan een getroffen gebied roept een ontnuchterende mix van emoties op: liefdesverdriet, ten koste van levens en middelen van bestaan, maar ook ontzag om een kijkje te nemen onder de motorkap van de tektonische motor van de planeet. Wat we leren, helpt ons het gevaar beter te begrijpen, maar die kennis komt altijd te laat om de getroffenen te helpen.
Twee nieuwe boeken verkennen onze bestaande kennis, zij het vanuit heel verschillende perspectieven. In De grote aardbeving, ontleedt Henry Fountain de aardbeving in Alaska van 1964 (foto, rechts), nog steeds de grootste ooit in Noord-Amerika, en plaagt de bredere wetenschappelijke impact ervan.
Fountain richt zich op George Plafker, een geoloog bij de US Geological Survey (USGS), die laat zien hoe zijn zorgvuldige observaties werden gebruikt om een breed beeld op te bouwen van wat er diep in de aarde langs de grens tussen de Pacifische en Noord-Amerikaanse platen gebeurde. Dit is puur speurwerk en Fountain legt de opwinding en opwinding van veldwerk vast en de onverwachte inzichten die het met zich meebrengt.
Het verhaal speelt zich af binnen de bredere context van platentektoniek, de verenigende theorie van de stijve lithosferische platen die het aardoppervlak vormen. De aardbeving in Alaska vond plaats op het hoogtepunt van de platentektoniekrevolutie, toen schijnbaar ongelijksoortige eigenschappen van de continenten en oceanen aan elkaar werden toegevoegd. Fountain laat op overtuigende wijze zien hoe platentektoniek Plafker inspireerde tot het bedenken van een nieuw model van deze en soortgelijke grote aardbevingen.
De Grote Aardbevingvolgt een grote cast van personages, maar richt zich vooral op Chenega, het dorp in Alaska waar een derde van de bevolking omkwam bij de daaropvolgende tsunami. Fountain slaagt erin een levendig portret te maken van zowel de regio als het proces van wetenschappelijk onderzoek. Zijn beschrijvingen van hoe aardbevingswetenschap wordt uitgevoerd, opgeschreven en gepresenteerd, zijn overtuigend en overtuigend.
Kathryn Miles pakt het heel anders aan in Quakeland. Ze richt zich op kritieke infrastructuur – bruggen, dijken, dammen, luchthavens – en praat met wetenschappers en noodmanagers die proberen te anticiperen op de timing of impact van het volgende grote evenement. Miles neemt lezers mee naar een kernopslagplaats om rotsen te zien vanuit het hart van de San Andreas-breuk, en naar de Hoover-dam om de intensiteit en waarschijnlijkheid van de aardbeving te overwegen.
“Elke grote, verwoestende aardbeving leert ons iets nieuws over hoe de aarde werkt”
Ze gaat diep in een lood-zinkmijn om te praten over stressveranderingen in de ondiepe korst, en bezoekt een afvalwaterinjectieput in Oklahoma om het idee te overwegen dat menselijke activiteit onbewust schadelijke aardbevingen kan veroorzaken. Ze wandelt ook door West Hollywood met een aardbevingsingenieur om meer te weten te komen over structurele schade, en kano's op de Copalis-rivier in de staat Washington om te leren hoe aardbevingen het grondoppervlak over honderden vierkante kilometers kunnen verhogen of verlagen.
Toch deze breedte betekent dat Quakelandvoelt op sommige plaatsen uitgerekt. De kwetsbaarheid van dammen en mijnen neemt een groot deel van het boek in beslag, maar ironisch genoeg blijkt later dat ze vaak behoorlijk veerkrachtig zijn. Het meest problematisch is echter dat Miles de wetenschap achter de anekdotes niet ontwikkelt. Te vaak wordt de lezer verteld dat wetenschappers “niet zeker” van iets. Dit is ongetwijfeld waar, maar het slaat de plank mis; de wetenschap houdt zich niet bezig met zekerheid, maar met het testen van hypothesen en de balans van bewijs.
Zoals USGS-vulkanoloog Jake Lowenstern zegt in Quakeland, "We" 8217; proberen dingen uit te zoeken die 10.000 keer ouder zijn dan ons collectieve bewustzijn. We openen gewoon onze ogen en kijken om ons heen, en toch verwachten we alle antwoorden te hebben.”
De Grote Aardbeving : Hoe de grootste aardbeving in Noord-Amerika ons begrip van de planeet veranderde
Crown Publishing
Quakeland: op weg naar de volgende verwoestende aardbeving in Amerika
Dutton
Dit artikel verscheen in print onder de kop “Making gevoel van chaos”
